Kültür bir milletin yapı taşıdır. Öyle ki bulunduğu toplumla beraber şekillenir. Nesiller boyunca üstüne koyarak günümüze kadar gelir. Miras ise bir toplumun nesiller boyunca birbirlerine emanet ettiği bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda kültürel miras, geçmişten maddi ve manevi kültürümüze aktarılan bir kavramdır. Kültürel miras somut ve somut olmayan kültürel miras olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu yazıda somut olmayan miras örneklerimizi tanıyalım ve spesifik olarak Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneğini hakkında gelin birlikte bilgi sahibi olalım.
Aşağıda belirtilmiş olan 20 Somut Olmayan Kültürel Miras UNESCO tarafından kabul edilmiş ve ülkemizi tüm dünyaya tanıttığımız kültürümüzden izler taşıyan geleneklerimizdir.
Unesco Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi
- Meddahlık Geleneği (2008)
- Mevlevi Sema Törenleri (2008)
- Aşıklık Geleneği (2009)
- Karagöz (2009)
- Nevruz (2009)
- Geleneksel Sohbet Toplantıları (2010)
- Alevi/Bektaşi Ritüeli Semah (2010)
- Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali (2010)
- Tören Keşkeği Geleneği (2011)
- Mesir Macunu Festivali (2012)
- Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği (2013)
- Ebru: Türk Kağıt Süsleme Sanatı (2014)
- İnce Ekmek Yapımı (2016)
- Geleneksel Çini Sanatı (2017)
- Hıdrellez (2017)
- Dede Korkut/ Korkut Ata Mirası (2018)
- Türk Okçuluğu (2019)
- Minyatür Sanatı (2020)
- Geleneksel Zeka ve Strateji Oyunu (2020)
- Hüsn-i Hat Sanatı (2021)
Türk Kahvesi Geleneğinin Tarihi
2013 yılında UNESCO listesine giren Türk kahvesi geleneğinin kelime kökeni Arapçadan gelen bir kelime olmakla beraber Etiyopya’nın Kaffa bölgesinden çıkmış Arabistan bölgesinde gelişmiş bizim topraklarımıza da Osmanlı’da Kanuni Sultan Süleyman zamanında dönemin valisi tarafından bu topraklara girmiştir. Hatta bu dönemle beraber şuan günümüzde de çokça her şehir, mahalle ve köylerde bulunan ‘Kahvehane’ sözcüğünün türemesine yol açmıştır. O dönemden bu döneme insanların kahve içtikleri, çeşitli konularda sohbet ettikleri, sosyalleştikleri alanlardır. Sosyalleşme demişken ‘Bir fincan kahvenin kırk yıl hatrı vardır.’ Sözünü es geçmek olmaz. Türk kahvesini benimsemiş olmamızdan kaynaklansa gerek atasözlerimizde de yer verilmiştir. Osmanlı da olduğu gibi günümüzde de türk kahvesi yanında su ile servis edilmektedir.
Ülkemizde menengiç, mırra, cilveli, dibek kahvesi ve daha birçok kahve çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan en özel yere sahip olan türk kahvesinin kolay yapılışı ise kahve, su ve isteğe bağlı olarak şekerin cezveye konulup yapılmasıdır. Türk kahvesi içerisinde bulundurduğu telveden kaynaklı diğer kahve türlerinden ayrılmakta ve süzdürülmeden yapılan kahvedir. Türk kahvesi ülkemizde geleneklerimizden biri olan kız isteme merasimlerin de servis edilmektedir. Kahve falı da geçmişten günümüze aktarılan bir gelenek olarak fincanın kapatılıp soğuduktan sonra çıkan şekillerin yorumlanmasıdır.
Sağlık bakımından günde 1-2 fincan içilen kahvenin vücuda olumlu yönde etkileri olurken 3 ve daha fazla fincan içilen kahvenin vücutta kalp çarpıntısına, uykusuzluğa ve bu sebeple asabiyet, sinirliliğe yol açtığı da bilinmektedir.
Uykuyu açmak, sohbet ederken içmek, kız isteme törenlerindeki özel günlerden tutun daha birçok amaçla tükettiğimiz Türk kahvesinin tüketilmesi ve tanınması kültürümüz için önemlidir. Birçok turist ülkemizi ziyaretleri sırasında Türk kahvesi tüketmekte ve satın almaktadır. Türk kahvesi kültürü bu nedenle çok önemli bir yer tutmaktadır.
Mükemmelll,teşekkürler🙏