Kültürel, dini ve tarihi önem arz eden pek çok yapı gezi planlarında mutlaka bulunmaktadır. Erken dönem tarihinde, Osmanlı tarihinde ve günümüzde pek çok isimle adlandırılan Lala Mustafa Paşa Camii bunların arasında yer almaktadır. Peki, Lala Mustafa Paşa Camii nerede? Eski ismi Aziz Nikolas Katedrali olan Camii, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Gazi Mağusa şehrinde yer almaktadır. Şimdi bu yazımızda Lala Mustafa Paşa Camii ile ilgili pek çok detaydan bahsedeceğiz.
İçindekiler
Lala Mustafa Paşa Cami Ne Zaman Yapıldı?
Muhteşem mimariye sahip Lala Mustafa Paşa Camii, tarihte birden fazla isim almıştır. Lala Mustafa Paşa Camii aslında Fransız Lüzinyan hanedanı tarafından 1298 ile 1312 yıllar arasında katedral olarak inşa edilmiştir. Göz kamaştırıcı görünüşteki Katedral, Rayonnat Gotik tarzında inşa edilmiştir. Katedrali ayrıcalıklı kılan ise işte budur. Çünkü bu tarz, Fransa dışında çok rastlanan bir tarz değildir.
Lala Mustafa Paşa Camii Kim Tarafından Yapıldı?
İlk yapılış amacı katedral olan Lala Mustafa Paşa Camii 1192’den 1489’a kadar Kıbrıs’ta hüküm sürmüş olan Lüzinyan hanedanı tarafında yapılmıştır. Lüzinyan Hanedanlığı Lefkoşa’da bulunan St.Sophia katedralinde Kıbrıs kıralı ardından Magosa’da bulunan St.Nicholas Katedrali’nde Kudüs kralı olarak taçlanmıştır.
Aziz Nikolas Katedrali Ne Zaman Camii Oldu?
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin en büyük iki camisinden biri olan Lala Mustafa Paşa Camii Lüzinyan hanedanlığı tarafından inşa edildikten sonra 1328 yılında Aziz Nikolas Katedrali olarak açılmıştır. Katedral özelliğiyle uzun yıllar anılmaya devam etmiştir. Bu süreç Osmanlı devletinin Kıbrıs’ı fethetmesiyle son bulmuştur. Osmanlı Devleti Ağustos 1571‘de Venediklilerle yaptığı mücadelede galip gelmiş ve Kıbrıs’ı fethetmiştir. Bu süreçten sonra Aziz Nikolas Katedrali’nde tarihi değişiklikler olmuştur.
Osmanlı Devleti Gazi Mağusa’da bölge ihtiyacına hızlı cevap vermek için Katedral’i bir minare ve mihrap eklenerek camiye dönüştürmüştür. Camiye dönüşen katedralin ismi ise “Mağusa Ayasofya Camii” olarak değiştirilmiştir. Bu tarihi değişiklik sonucunda ise Camii uzun yıllar “Mağusa Ayasofya Camii” olarak anılmıştır. Bu durum 1954’e kadar devam etmiştir. 1954 yılında ise Osmanlı Devlet’inde Kıbrıs’ın fethine komutanlık eden “Kıbrıs Fatihi” olarak adını tarihe yazdıran Lala Mustafa Paşa’nın adı camiye verilmiştir. Camii’nin adı günümüze kadar hiçbir değişiklik yaşamadan devam etmiş ve Lala Mustafa Paşa Camii olarak kalmıştır.
Lala Mustafa Paşa Camii Mimarisi
Mimarisiyle görenleri hayran bırakan Lala Mustafa Paşa Camii, Mağusa Ayasofya Camii adını almadan önceki mimari yapısına bakarsak Notredame de Reims‘e benzerlik gösteren ilk Fransız örneklerini üzerinde taşımaktadır. Mimari yapısındaki bu benzerlik o kadar çarpıcı bir şekilde fark ediliyordu ki “Kuzey Kıbrıs’ın Reims’i” olarak adlandırılmasına neden olmuştur. Birçok dönemin izlerini üzerinde bulunduran katedralde Geç Antik Dönem parçaları da bulunmaktadır. Salamis’ten getirilerek girişinin her iki tarafına koltuk şeklinde yerleştirilen mermer parçalar bu örneğin en güzel kanıtıdır.
Lüzinyanlar hanedanında bulunan 1473 ile 1474 yılları arasında son iki hükümdar olarak anılan Kıbrıs kralı II. James ve oğlu III. James başta olmak üzere birden fazla kraliyet ailesinin mezarı burada bulunmaktadır. Camiye çevrilen katedralde mimari açıdan İslami kurallara göre tarihi değişiklikler yapılmıştır ve yapılan bu değişiklik şu şekilde olmuştur.
- Duvarlarındaki resimler kaldırılmıştır.
- Kaldıramayan bazı resim ve freskler sıva ile kaplanmıştır.
- Birkaç mozaik camlar kaldırılarak şeffaf cam takılmıştır.
- Katedralin zeminine halılar döşenmiştir.
Bu değişiklik mimari yapısını bozmadan yapılmıştır. Cami olarak kullanıma devam eden katedralde Avrupa’daki katedrallerde değişen barok tarzından ve 19. yüzyıl restorasyonlarından etkilenmemiştir. Bu durum katedralin orijinal mimari yapısının korunmasına neden olmuş ve orijinal gotik tarzının ender bulunan örneği olarak kalmıştır. Gezi Rehberi kategorimizi ziyaret ederek daha fazla detaya ulaşabilirsiniz.
Kıbrıs Lala Mustafa Paşa Camii Özellikleri
Tarihte çok önemli bir yeri olan ve katedralden camiye dönüştürülen Lala Mustafa Paşa Camii ile ilgili birkaç özellikten bahsedelim:
- Caminin girişi batı tarafında bulunmaktadır. Bu cephede merkezi daha geniş olan 3 adet sığ yapılı verandası bulunmaktadır. Ön pencereleri koyu sarı renginde taşlarla yapılmıştır.
- Orta veranda çizim tekniği ile yapılan alt ışık penceresi vardır ve üzerinde ise o dönemini nitelendirilen gül penceresi vardır.
- Katedralin iç kısmı ortalama 20 metre genişliğinde ve 50 metre uzunluğundadır.
- Transeptsi olmayan iki yan koridoru ve üçlü apsise sahip olan nef bulunmaktadır.
- Dış mekanda ikiz çan kuleleri vardır.
Kıbrıs’ta yer alan ve tarih tutkunları için eşsiz bir deneyim olan Kıbrıs Lala Mustafa Paşa Camii ile ilgili pek çok detaydan bahsettik. “Lala Mustafa Paşa Camii Nerede?” isimli içeriğimizi burada sonlandırıyoruz. Siz de yorumlarınız ile içeriğimize katkı sağlayabilirsiniz.
