Malatya Arapgir, gezilecek yerler kapsamında Doğu Anadolu Bölgesi’nin zengin ilçelerindendir. Arapgir eskiden Daskuza ismiyle anılıyordu. İlçe 2021 yılında Cittaslow (Sakin Şehir) Belediyeler Birliği’ne dahil olmuştur. Biz de bu içerikte, Arapgir gezilecek yerler listesini size sunarak, bu şirin ilçeyi tanıtmaya çalışacağız.
Malatya’nın dikkat çeken ilçelerinden Arapgir, M.Ö. 1200’lü senelerde kurulmuştur. Bağlı olduğu Malatya iliyle hemen hemen aynı zamanlar kurulduğu tahmin ediliyor. İlçe köklü tarihiyle dikkat çekmektedir. Ayrıca ilçe, tarihinde pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Geçmişte ilçenin ev sahipliği yaptığı medeniyetleri şöyle sıralayabiliriz;
- Danişmentliler
- Osmanlı Devleti
- Anadolu Selçuklu Devleti
- Asurlular
- Karakoyunlular
İlçede 1600’lere kadar Ermeniler yoğunlukta yaşamıştır. Malatya’nın bu ünlü ilçesinin diğer bir özelliğiyse birçok işkolunun geliştiği yer olmasıdır. Bundan dolayı ilçe tüccarların meskeni haline gelmiştir. Sanayi Devrimi’nin yaşanması, Tarihi İpek Yolu’nun önemini yitirmesi gibi olaylar ilçenin farklı bir alanda popüler olmasını sağlamıştır. Geçmişte ticaretin nabzının attığı yerler arasındayken günümüzde Cittaslow sakin şehir unvanını kazananlardan olmuştur. Bu nedenle günümüzde yerli ve yabancı turistler tarafından sıkça ziyaret ediliyor.
Arapgir Gezi Rehberi
Arapgir’de gezilecek yerler tarihi dokular üzerinde toplanmıştır. İlçenin neredeyse tüm sokakları tarihi yapılarla doludur. Tarihte taş ve kerpiçten inşa edilen yapılarla sık sık karşılaşılıyor. İlçedeki tarihi yapıların geneline restorasyon çalışmaları yapılarak koruma altına alınmaya çalışılmıştır. Tarihi yapıların yanı sıra doğa sporları yapabileceğiniz pek çok alan bulunuyor.
Arapgir Ulu Cami
Kayalık üzerine inşa edilen Ulu Cami, ilçenin en önemli tarihi yapılarındandır. Camii, 14. yüzyılda inşa edilmiştir. Uzmanlara göre camii aslında farklı bir sebepten dolayı yapılmıştır. Fakat sonrasında camii şeklinde kullanılmaya başlamıştır. Ulu Cami’nin maalesef kitabesi yoktur. Bu sebeple kim tarafından yapıldığı belli değildir.
Millet Hanı
Millet Hanı, Arapgir’in tam merkezinde yer alıyor. İki kattan oluşan hanı kimin yaptırdığı belli değildir. Yetkililere göre Millet Hanı, 1850 senesinde yapılmıştır. Günümüzde Millet Hanı’nın üst katında otel hizmet veriyor. Alt katındaysa alışveriş mekanları göze çarpıyor. Tarihi ve büyüleyici bir atmosferi olan Millet Hanı’nda birbirinden lezzetli yöresel tatları deneyimleyebilirsiniz.
Caferpaşa Camii
Arapgir gezilecek yerler listesinde Caferpaşa Cami de tarihi yönüyle dikkat çekiyor. İlçenin Osmanpaşa Mahallesi sınırlarında konumlanmıştır. Caferpaşa Camii, 1694 senesinde yapılmıştır. Camii yaptıran kişinin Cafer Paşa olduğuna dair görüşler vardır. Birçok kez onarıma tabii tutulmuştur.
Küçük Çarşı Köprüsü
İlçenin Berenge Mahallesi sınırları içinde yer alıyor. Küçük Çarşı Köprüsü, Berenge Deresi’nin üzerine yapılmıştır. Osmanlı Devleti’nden kalan Küçük Çarşı Köprüsü 1913 yılına aittir. Sürekli onarım ve bakım çalışmalarının yapılması nedeniyle tarihe tam anlamıyla ışık tutuyor.
Hankah
Yapıldığı zamana dair hiçbir yazı yoktur. Hankah’ın Ulucami ile aynı zamanda yapıldığı düşünülüyor. 14. yüzyılda yapılan Hankah, L şeklindedir. Fakat günümüzde harabe halini almış durumda.
Çarşı Hamamı
İlçenin tarihini yansıtan diğer bir yapı ise Çarşı Hamamı’dır. Arapgir’in Köseoğlu Mahallesi sınırlarındadır. 1808 yılında yapılan Çarşı Hamamı, moloz taşlıdır. Çok uzun dönem hamam şeklinde hizmet vermiştir. Fakat zamanla tahrip olduğu için belediye restore ediyor.
Kaya Arası Kanyonu
Arapgir gezilecek yerler listesi içerisinde yer alan mekanlar yalnızca tarihi olarak düşünülmemeli. Tarihi eserlerin yanı sıra doğal güzellikleriyle de popüler bir ilçe olduğunu söyleyebiliriz. Bu duruma Kaya Arası Kanyonu çok iyi örnektir. Gizli cennet diye tabir edebileceğimiz Kaya Arası Kanyonu, isminden de anlaşılacağı üzere kayalar arasında kamufle olmuştur. Kanyonu ziyaret ederek doğanın tadını doyasıya çıkarabilirsiniz. Kaya Arası Kanyon’unda;
- Piknik yapma,
- Balık tutma ve
- Fotoğraf çekme gibi pek çok aktiviteye de katılma şansı yakalayacaksınız.
Onar Köyü Cemevi
İlçenin Onar Köyü’nde 787 sene öncesinde cem evi yapılmıştır. Bugünlere kadar ulaşan cemevi, ilçenin önemli tarihi yapılarındandır. Şeyh Hasan Onar tarafından Onar Köyü Cemevi inşa ettirilmiştir.
Arapgir Kalesi
Arapgir Kalesi’nin Roma Dönemi’nde yapıldığına dair söylentiler var. Bugünlere kalenin yalnızca birkaç kalıntısı ulaşmıştır. Kale sarp ve dağlık alanda konumlanmıştır. Kalede tarihin derin izlerini içinizde hissedebileceksiniz.
Onar Yazılı Mağara
Onar Yazılı Mağara ilçeden 15 km uzaklıkta yer alıyor. Roma döneminden kaldığı tahmin edilen Onar Yazılı Mağara, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Mağara, Onar Köyü sınırlarında yer almaktadır. Onar Köyü de tarihi anlamda önemlidir. Köy içerisinde 18 roma mezarı ve bir adet cemevi vardır. Bu nedenle Arapgir’in kıymetli tarihi dokuları arasında yer alıyor.
Cevat Paşa Konağı
Arapgir Cevat Paşa Konağı, ilçenin Çobanlı Mahallesi sınırlarındadır. 1890’da Şakir Paşa yani Cevat Paşa’nın babası konağı yaptırmıştır. Kültür Turizm Bakanlığı, Cevat Paşa Konağı’nı restore ettirmiştir.
Arapgir Hakkında Genel Bilgiler
Malatya Arapgir’de gezilecek yerler ilçenin köklü tarihe sahip olmasından dolayı fazladır. M.Ö. 1200’lü yıllara dayanan geçmişiyle ilçeye ilk yerleşenler, Muşkiler’dir. Bu mevkii günümüzde Osmanpaşa Mahallesi sınırlarındadır. Arapgir, 1178 senesinde Selçukluların eline geçerek Türk nüfusunun yerleşmesi sağlanır. 1514’teki Çaldıran Savaşı’yla birlikte bölge Osmanlılar tarafından fethedilir. Arapgir, 1924 yılında ise Malatya’ya bağlanmıştır. İlçede geçmişte Ermeniler yaşıyordu. Günümüzde ilçede azınlık da olsa Ermeni nüfusunun bulunduğunu söyleyebiliriz.
İlçe, Malatya merkeze 120 km uzaklıktadır. Kuzeyinde Divriği ve Kemaliye, batısında Arguvan, güneyindeyse Ağın ve Keban ilçeleri vardır. Arapgir; Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü’nde konumlanmıştır. İlçenin en dikkat çekici tarafı dünyanın hiçbir yerinde yetişmeyen üzümlerin yetişmesidir. Aşık Beyazı ve Siyah Köhnü üzümleri ilçede popülerdir.
Özellikle her sene eylülde şölenlerle kutlanan “Bağbozumu” adı verilen şenliklere seyahatinizi denk getirerek çok eğlenebilirsiniz.
Arapgir’de Ne Yenir?
Türk mutfağı dünyaya ün salmış durumdadır. Türkiye’nin il ve ilçelerinin lezzetleri tüm dünya insanının iştahını kabartacak şekildedir. İlçenin önde gelen lezzetlerinden ilk sırada “kızartma” ismi verilen lezzet yer alıyor. Kızartma bilindik normal patates ya da biber gibi yiyeceklerin yağda kızartılmasından çok farklıdır.
- Tandır Kebabı; ilçenin diğer önemli lezzetlerindendir. Tandır kebabı evde yenen yemek değildir. Çarşı içinde yapılıp yenen yemek olduğunu söyleyebiliriz. Tandır kebabının geçmişi Selçuklulara kadar gidiyor. Arapgir’de gezilecek yerler listesinden bahsederken mutfak kültüründe önemli bir yer tutan tandır kebabına da yer vermek gerekmektedir. Tandır kebabında etler önce tuzlanır ve bir gün bekletilir. Meşe odunlarıyla ateş yakılır. Ortalama yedi saat pişirilir.
- Arapgir Sarması; yöresel bir lezzet olma özelliği taşıyor. Asma yapraklarının küçük küçük sarılmasıyla ortaya çıkan güzel bir yöresel sarmadır. Akıtma Bıcığı adı verilen lezzetse krep hamuruyla yapılır. Süt ve zeytinyağıyla pişirilir.
- İlçede reyhan bitkisi çok popülerdir. Reyhan şurubunun tadı vişne kompostosuna çok benzemektedir.
İlçenin topraklarında yetişen lezzetlerin tadına mutlaka bakmanızı kesinlikle tavsiye ediyoruz. Bu tatları şu şekilde belirtebiliriz:
Dut ile Dut Pekmezi
Yöre, yaşlı dut ağaçlarıyla doludur. Bölge ekonomisini kalkındıran başlıca lezzetlerdendir. Geleneksel yöntemlerle yapılan dut pekmezi Arapgir’de çok ünlüdür.
Köhnü Üzümü
Köhnü Üzümü, yöreye özgü önemli bir tattır. Ayrıca bu üzümden hem pekmez hem de şarap yapılmaktadır. İlkbahar döneminde üzüm bağlarında oluşan asma yaprakları toplanır ve sonrasında haşlanır. Haşlama işleminin ardından tuzlanıp salamuraya alınır. Bu tarifimizden sonra Arapgir sarmasının sırrı aslında Köhnü Üzümü asma yapraklarında gizli diyebiliriz.
Mor Reyhan
Arapgir ilçesinin Dut Pekmezi ve Köhnü Üzümünden sonraki diğer önemli lezzetiyse; mor reyhandır. Mor reyhanı şerbet şeklinde tüketebilirsiniz. Aynı zamanda yemeklerde baharat olarak kullanabileceğiniz bir lezzet diyebiliriz.
Arapgir’in tarihi ve doğal güzelliklerini ziyaret ettikten sonra ilçe mutfağının lezzetlerini de deneyimlemenizi tavsiye ediyoruz. Sizin için hazırladığımız “Arapgir Gezilecek Yerler” isimli içeriğimizi burada sonlandırıyoruz. Sizce Arapgir’de gezilecek yerler listesine farklı olarak nereler eklenebilir? Yorumlarınızı bekliyoruz.
